Tọa đàm chuyên đề về phòng chống thiếu vi chất dinh dưỡng được Viện Dinh dưỡng (Bộ Y tế) tổ chức chiều nay,ênnhânkhiếnthanhniênViệtNamthấpcòâm lịch 28.11.
Theo số liệu của Viện Dinh dưỡng, trên cả nước, tỷ lệ suy dinh dưỡng trẻ em đã giảm nhanh và bền vững (tỷ lệ suy dinh dưỡng thể nhẹ cân giảm từ 33,8% năm 2000 xuống còn 14,1% năm 2015, tỷ lệ này chỉ còn 11,6% năm 2020.
Vitamin A, kẽm trong số các vi chất cần thiết cho sự phát triển của trẻ nhỏ và giúp cho hệ miễn dịch ở người trưởng thành
SHUTTERSTOCK
Việt Nam đã thanh toán được tình trạng mù lòa do thiếu vitamin A. Bên cạnh đó, tình trạng thiếu vitamin A huyết thanh (trong máu), thiếu máu do thiếu sắt và thiếu các vi chất dinh dưỡng khác ngày càng được cải thiện.
Tuy nhiên, các tỉnh, thành vẫn đang phải đối mặt với ba gánh nặng về dinh dưỡng là: tình trạng suy dinh dưỡng đồng thời cùng tồn tại với thiếu vi chất dinh dưỡng và thừa cân béo phì, kèm theo xu hướng gia tăng của bệnh không lây nhiễm.
Nguyên nhân do chế độ dinh dưỡng của người dân còn chưa hợp lý (tiêu thụ nhiều thịt, ăn ít rau quả) và thiếu hoạt động thể lực.
Tỷ lệ suy dinh dưỡng thấp còi (chiều cao theo tuổi) ở trẻ em dưới 5 tuổi còn ở mức cao (tỷ lệ này là 19,6%, theo số liệu tổng điều tra dinh dưỡng quốc gia năm 2020).
Tỷ lệ thừa cân, béo phì ở trẻ em tuổi học đường (5 - 19 tuổi) tăng từ 8,5% năm 2010 lên 19% năm 2020.
Tình trạng thiếu vi chất dinh dưỡng ở phụ nữ và trẻ em còn ở mức có ý nghĩa sức khỏe cộng đồng. Cụ thể, tỷ lệ thiếu máu ở trẻ em dưới 5 tuổi là 19,6%; phụ nữ có thai là 25,6%; tỷ lệ trẻ em dưới 5 tuổi thiếu vitamin A tiền lâm sàng (chưa có biểu hiện bệnh) là 9,5%.
Vẫn còn 58% trẻ em dưới 5 tuổi bị thiếu kẽm (theo kết quả tổng điều tra dinh dưỡng toàn quốc năm 2019 - 2020).
TS Trần Khánh Vân (Trưởng khoa Vi chất dinh dưỡng, Viện Dinh dưỡng), cho biết số liệu nghiên cứu năm 2020 tại Việt Nam cho thấy, 63% phụ nữ mang thai thiếu kẽm; 44,3% phụ nữ tuổi sinh đẻ thiếu kẽm. Thực tế này khiến cho trẻ sinh ra dễ bị thiếu hụt kẽm.
Trong cơ thể, kẽm là vi chất giúp phân chia tế bào, cơ thể tăng trưởng. Cơ thể thiếu kẽm sẽ ảnh hưởng tới sự tăng trưởng, gây suy dinh dưỡng, thấp còi.
Theo Viện Dinh dưỡng, thiếu vi chất dinh dưỡng là những nguyên nhân chính dẫn tới thanh niên Việt Nam thấp.
Ngoài ra, thiếu vi chất dinh dưỡng còn ảnh hưởng xấu tới sức khỏe, tới sự phát triển thể lực, tầm vóc, trí tuệ, cản trở sự tăng trưởng và phát triển toàn diện của trẻ em; ảnh hưởng khả năng sinh sản cũng như năng suất lao động khi trưởng thành.
Việc thực hiện chăm sóc dinh dưỡng theo vòng đời từ giai đoạn trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, trẻ lứa tuổi học đường, trẻ vị thành niên, người trưởng thành, và người cao tuổi là đặc biệt quan trọng trong phòng chống suy dinh dưỡng, thiếu vi chất dinh dưỡng và nâng cao tầm vóc của người Việt Nam. Các gia đình cần ăn đa dạng thực phẩm để bổ sung các vi chất có trong thực phẩm. Với trẻ nhỏ, nếu chậm tăng trưởng cần được khám sớm.
Chiến dịch bổ sung vitamin A toàn quốc đợt 2 - 2023 chính thức triển khai từ 1.12. Hơn 6 triệu trẻ từ 6 tháng đến 59 tháng tuổi sẽ được bổ sung vitamin A liều cao tại hơn 11.000 xã, phường trong toàn quốc.
Vitamin A có vai trò quan trọng đối với quá trình tăng trưởng, giúp cho trẻ phát triển bình thường. Vitamin A cần thiết để bảo vệ sự toàn vẹn của giác mạc và các tổ chức biểu mô dưới da, khí quản, các tuyến nước bọt, ruột non, tinh hoàn...
Vitamin A tham gia vào chức năng thị giác của mắt, đó là khả năng nhìn thấy trong điều kiện ánh sáng yếu. Khi thiếu vitamin A khả năng nhìn thấy của mắt lúc ánh sáng yếu sẽ bị giảm, hiện tượng này thường xuất hiện vào lúc trời nhá nhem tối nên được gọi là "quáng gà". Quáng gà là biểu hiện sớm của thiếu vitamin A.
Khi thiếu vitamin A, sản xuất các niêm mạc giảm, da bị khô và xuất hiện sừng hóa, biểu hiện này thường thấy ở mắt (lúc đầu là khô kết mạc rồi tổn thương đến giác mạc). Các tế bào biểu mô bị tổn thương cùng với sự giảm sút sức đề kháng tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập.
Vitamin A tham gia vào các quá trình đáp ứng miễn dịch của cơ thể, làm tăng sức đề kháng của cơ thể đối với bệnh tật. Nếu thiếu vitamin A, trẻ em dễ mắc các bệnh nhiễm khuẩn và khi bị mắc bệnh, thời gian bệnh kéo dài hơn, nguy cơ tử vong cao hơn.